Czytelnicy pytali, ekspert odpowiadał

Dlaczego nie ma zniżki na lekarstwa stosowane w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby?
Prof. Zbigniew Gonciarz: To nie jest tak, że nie ma takiej zniżki. Leki stosowane w leczeniu wirusowych zapaleń wątroby są całkowicie bezpłatne. Problem nie leży w odpłatności, jest bardziej złożony. Leczenie wirusowych zapaleń wątroby jest bardzo drogie — roczna kuracja kosztuje około 50 tysięcy złotych. Narodowy Fundusz Zdrowia przekazuje szpitalom pieniądze na ten cel, ale nie wystarcza ich, by od razu objąć leczeniem wszystkich potrzebujących. Z tego powodu np. w naszej klinice na wirusowe zapalenie wątroby typu C leczymy obecnie 60 pacjentów, a w kolejce czeka jeszcze około 150. Na wirusowe zapalenie wątroby typu B również leczymy 60 chorych, ale w tym wypadku praktycznie nie ma kolejki. Za to w naszej Poradni Hepatologicznej przyjmujemy zapisy na marzec 2006 roku!
Niewystarczające środki na leczenie to jednak nie tylko polski problem, bo z podobnym zmaga się cały świat. Medycyna rozwija się w niebywale szybkim tempie, ale jest też potwornie droga. Nawet najbogatszych krajów nie stać na to, by zapewnić wszystkim chorym od razu dostęp do najnowocześniejszych metod diagnostyki i terapii.

Kilka miesięcy temu wykryto u mnie żółciową marskość wątroby. Zastanawiam się, co może być jej przyczyną, skoro przez całe życie nie piję alkoholu ani nie palę papierosów?
Prof. Zbigniew Gonciarz: Jeśli choruje pani na pierwotną marskość żółciową, to znaczy, że jest to choroba autoimmunologiczna. Powstały przeciwciała, które niszczą drogi żółciowe. Przyczyną nie jest wirus ani alkohol, ale przeciwciała. Wśród wszystkich przyczyn uszkodzeń wątroby autoimmunologiczne zapalenia stanowią zaledwie kilka procent. To rzadka choroba.

Jestem chora na wirusowe zapalenie wątroby typu C. Leżałam w klinice pana profesora. Zostałam zakwalifikowana do leczenia interferonem i rybawiryną i wszystko byłoby dobrze, gdyby nie to, że laryngolodzy i foniatrzy nie wyrażają i prawdopodobnie nigdy nie wyrażą zgody na to leczenie. Czy są jakieś inne leki, które chociaż spowolnią u mnie proces marskości wątroby?
Prof. Zbigniew Gonciarz: Prawdopodobnie w pani przypadku laryngolodzy stwierdzili chorobę zapalną, bakteryjną, ale to my powiedzieliśmy, że nie będziemy leczyć interferonem. Dlaczego tak powiedzieliśmy? Dlatego, że leczenie wirusowych zapaleń wątroby typu C polega na podawaniu interferonu i rybawiryny. Interferon to substancja, która znacznie zmniejsza odporność, a rybawiryna powoduje anemię. Leczenie tymi preparatami trwa rok i jest obarczone wieloma tzw. niepożądanymi działaniami. Należą do nich: gorączka, objawy grypowe, czasem również depresja oraz zmniejszenie odporności. W pani przypadku zachodziłaby poważna obawa o nasilenie zmian zapalnych. Jeżeli podalibyśmy pani interferon, pani odporność mogłaby ulec znacznemu obniżeniu. Spadnie liczba leukocytów i płytek krwi, a w przypadku istnienia ognisk ropnych mogłoby dojść do sepsy. Leczenie wirusowych zapaleń wątroby musi być w rękach specjalistów, ponieważ jego skuteczność wynosi tylko około 50 procent. Oznacza to, że jesteśmy w stanie wyleczyć tylko połowę chorych, a zaszkodzić możemy wszystkim. Trzeba dokładnie rozważyć wszystkie za i przeciw.

Mówi się czasem, że ktoś ma gęsią wątrobę. Czy pan profesor też się z tym spotkał?
Prof. Zbigniew Gonciarz: Mówiąc w ten sposób mamy na myśli, że ktoś ma stłuszczoną wątrobę.

Jaka jest przyczyna powiększenia wątroby?
Prof. Zbigniew Gonciarz: Przyczyn powiększenia wątroby jest wiele. Jedną z nich jest niewydolność serca. Poza tym wszystkie zapalenia wątroby powodują z reguły powiększenie tego narządu. W marskości bywa różnie. Często się zdarza, że marska wątroba się „kurczy” i staje się malutka.

Zostałam zaszczepiona przeciwko żółtaczce. W karcie choroby mam napisane, że powinnam się zgłosić na kolejne szczepienie po pięciu latach. Tymczasem kiedyś usłyszałam w radiu, że trzecią dawkę powinno się przyjąć po roku. Jak jest naprawdę?
Prof. Zbigniew Gonciarz: Przeciwko zapaleniu wątroby typu B szczepi się trzykrotnie. Miesiąc po pierwszej dawce przyjmuje się drugą, a w szóstym miesiącu trzecią. Po zakończeniu szczepień powinny się pokazać w krwi przeciwciała przeciwko wirusowi, tzw. przeciwciała anty Hbs. Może ich być mało, albo na tyle dużo, że wystarczy, aby się uchronić przed zakażeniem. Nie każdy pacjent musi być szczepiony jeszcze raz po roku, trzeba oznaczyć miano przeciwciał anty Hbs. Jeśli to miano będzie niewystarczające, trzeba pacjenta doszczepić.

Czy zapalenie wątroby typu C jest w Polsce wyleczalne?
Prof. Zbigniew Gonciarz: Jest tak samo wyleczalne, jak w Nowym Jorku lub gdzie indziej. Współczesne leczenie interferonem i rybawiryną daje skuteczność około 50 procent, czyli mniej więcej 50 procent chorych wyzdrowieje, a drugie tyle nie.

Wiem, że wątroba się regeneruje, ale czy również oczyszcza się z toksyn, które się do niej dostają? Usłyszałam niedawno, że komuś wyrzuciły się krostki na buzi, bo oczyszcza mu się w ten sposób wątroba. Ile w tym prawdy?
Prof. Zbigniew Gonciarz: Prawie nic. To nie wątroba się oczyszcza, ale wątroba oczyszcza, ponieważ jedną z tysięcy jej funkcji jest wychwytywanie z krwi różnych substancji toksycznych, np. leków, bakterii, grzybów, wirusów, a następnie niszczenie ich. Na tym polega jej funkcja detoksykacyjna i odpornościowa. Natomiast zmiany skórne mogą być u pacjenta jednym z objawów choroby wątroby, ale nie tego, że „oczyszcza mu się wątroba”.

Czy w czasie zabiegu na prostatę może dojść do zarażenia wirusem wywołującym zapalenie wątroby typu B?
Prof. Zbigniew Gonciarz: To się może zdarzyć przy każdym zabiegu związanym z przerwaniem ciągłości tkanek. Niezależnie czy chodzi o prostatę, oko, ucho czy ząb. To nie ma żadnego znaczenia. Każda ingerencja chirurgiczna może stanowić potencjalne źródło zakażenia.