Nie będzie hamulca dla budowy kurników. Teren wokół Kruszynian nie trafi pod opiekę konserwatora zabytków

- Zaproponowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich rozwiązanie w postaci wpisu do rejestru zabytków całej powierzchni geodezyjnej wsi Kruszyniany łącznie z polami i łąkami jako otoczenia zabytku nie jest w aktualnej sytuacji rozważane. Otoczeniem zabytku jest teren wokół zabytku lub przy zabytku wyznaczonym w decyzji o wpisie tego terenu do rejestru zabytków ustanowiony w celu ochrony wartości widokowych oraz ochrony przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Wobec faktu, iż zgodnie z ustawą obie w/w przesłanki muszą zostać spełnione łącznie, przy założeniu, że inwestycja lokalizowana jest ponad kilometr od terenu objętego ochroną, ocena możliwości spełniania w/w przesłanek jest niemożliwa do wykazania - wyjaśnia prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz, Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

To jej odpowiedź na apel Rzecznika Praw Obywatelskich, który poddał pod rozwagę konserwatora możliwość wpisania obszaru całej wsi do rejestru zabytków jako "układu ruralistycznego". W ten sposób wszelkie inwestycje na tym terenie musiałyby być uzgadniane bezpośrednio z konserwatorem.

Tu czytaj: Kurniki dostały zielone światło od burmistrz

Gmina Krynki od kilku lat jest terenem sporu między mieszkańcami żyjącymi z turystyki a tymi, którzy stawiają na biznes fermiarski. Początkowo w planach inwestorskich były cztery fermy we wsi Górka dla brojlerów w liczbie 35 tysięcy i 80 tysięcy w Kruszynianach dla 89 tysięcy i 240 tysięcy. Jesienią 2019 roku inwestorzy wycofali się z części inwestycji. Pozostałe dwie są na etapie procedur administracyjnych i sądowych.

RPO zwrócił się do Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków także z pytaniem o zasadność parku kulturowego. Zgodnie z przepisami uchwałę w tej sprawie podejmuje Rada Gminy, ale obowiązana jest ona wcześniej do zasięgnięcia opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Okazuje się, że konserwator zabytków w odpowiedzi na prośby mieszkańców już w marcu 2019 r. spotkał się ze społecznością lokalną. Podczas wizyty wyraził swoje zaniepokojenie planowanymi inwestycjami oraz wskazał dostępne rozwiązania prawne – w tym zaproponował uchwalenie przez gminę Krynki dla danego obszaru miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub też podjęcie uchwały w przedmiocie utworzenia parku kulturowego.

Czytaj więcej: Park kulturowy powstrzyma fermy drobiarskie?

- Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków popiera pomysł utworzenia parku kulturowego na terenie wsi Kruszyniany, nie mniej jednak jego powołanie pozostaje w wyłącznej gestii władz gminy Krynki. Pozytywna opinia w przedmiocie utworzenia parku kulturowego, przy jednoczesnym braku działania ze strony właściwej miejscowo gminy, pozostanie bowiem bez znaczenia dla sprawy - tłumaczy konserwator zabytków.

Gmina Krynki słynie z bogactwa przyrodniczego (obszar Natura 2000) i wielokulturowej historii. W Kruszynianach - wsi założonej przez Tatarów z nadania króla Jana III Sobieskiego - znajdują się słynne na całym świecie: drewniany meczet z XVII w, mizar i cerkiew prawosławna. Wszystkie te obiekty, a także układ przestrzenny wsi z XVII, wpisane są do rejestru zabytków.